SAE J1772 Combo สงครามโปรโตคอลของพอร์ทชาร์จใกล้สิ้นสุด

เรื่อง : AREA 54

●   สงครามมาตรฐานพอร์ทชาร์จใกล้จะได้ข้อสรุป เมื่อ SAE International หรือ Society of Automotive Engineers ประกาศมาตรฐานใหม่ของพอร์ทแบบ J1772 เวอร์ชั่นอัพเกรดจากของเดิมในชื่อยาวเหยียด SAE Electric Vehicle and Plug in Hybrid Electric Vehicle Conductive Charge Couple หรือเรียก ย่อๆ ว่า SAE J1772 Combo

●   พอร์ท J1772 เวอร์ชั่นอัพเกรดนี้ จะถูกใช้งานในรถไฟฟ้า (EV: electric vehicles) และรถไฮบริดแบบเสียบปลั๊กรีชาร์จ (PHEV: plug-in hybrid electric vehicle) ของทั้งฝั่งสหรัฐฯ และยุโรป ซึ่งแน่นอนว่าในขณะนี้ยังไม่มีรถคันใดได้ใช้งาน และไม่มีสถานีชาร์จใดรองรับ แต่มีการคาดการณ์กันว่า รถยนต์รุ่นแรกที่จะติดตั้งพอร์ท SAE J1772 Combo ก็คือ Chevrolet Spark เวอร์ชั่นไฟฟ้า ในราวปี 2013

●   SAE แจ้งว่า พอร์ทใหม่นี้จะสามารถลดเวลาในรีชาร์จจาก 8 ชั่วโมง เหลือเพียง 20 นาทีเท่านั้น ซึ่งตรงนี้เราต้องเข้าใจก่อนว่า พอร์ทใหม่ไม่ได้มีเทคโนโลยีที่มหัศจรรย์ขึ้น แต่เป็นการรวมพอร์ทชาร์จไฟบ้าน และพอร์ทควิกชาร์จเอาไว้ในพอร์ทเดียวกัน ดังนั้นในอนาคต รถ EV หรือ PHEV รุ่นใหม่ๆ ในฝั่งสหรัฐฯ และยุโรป ก็จะได้ใช้มาตรฐานเดียวกันทั้งหมด

●   ปัญหาตกไปอยู่ที่ผู้ผลิตฝั่งญี่ปุ่น ซึ่งมี CHAdeMO เป็นโปรโตคอลมาตรฐาน สำหรับการชาร์จแบตเตอรี่แบบควิกชาร์จ ซึ่งในขณะนี้ผู้ที่ใช้งาน CHAdeMO ก็มี Nissan LEAF และ Mitsubishi i ซึ่งทั้ง 2 ผู้ผลิตต่างก็ต้องการเจาะตลาดสหรัฐฯ และยุโรปทั้งคู่ มร. โทชิยูกิ ชิกะ ประธาน CHAdeMO ถึงกับกล่าวในงาน General Assembly 2012 ที่โตเกียวว่า การพัฒนา J1772 Combo คือความพยายามในการกำจัด CHAdeMO นั่นเอง และย้ำว่า J1772 Combo คือ “the plug without the cars” ความหมายก็คือ มาตรฐานที่คุณกำลังจะให้ใครต่อใครใช้นั้น ยังไม่รถคันไหนติดตั้งเลยด้วยซ้ำ

●   ที่สำคัญเราปฏิเสธไม่ได้ว่า โปรโตคอลของ CHAdeMO นั้นเดินนำ SAE ไปหลายก้าว ทั้งการติดตั้งใช้งานจริงในรถไฟฟ้า ทั้งยังมีพันธมิตรถึง 33 บริษัท รวมธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องอย่างบริษัทผู้พัฒนาสถานีชาร์จ ซึ่งในขณะนี้มีสถานีควิกชาร์จโปรโตคอล CHAdeMO ให้บริการแล้ว 1,071 สถานีทั่วโลก

●   ก่อนหน้านี้ Mr. Craig Childers ผู้เชี่ยวชาญจาก CARB หรือ California Air Resources Board หน่วยงานผู้ดูแลรับผิดชอบเรื่องมลพิษในแคลิฟอร์เนีย เคยพยายามช่วยล๊อบบี้เรื่องการให้พอร์ท CHAdeMO ติดตั้งเป็นอุปกรณ์มาตรฐานสำหรับรถยนต์พลังงานไฟฟ้าเหมือนกัน แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ

i-MiEV แม้จะมีพอร์ทเดียว ชาร์จผ่านไฟบ้าน 120 โวลท์ 22 ชม. ด้วยสายเคเบิลธรรมดา แต่สำหรับไฟ Level 2 240 โวลท์ 7 ชม. ต้องชาร์จผ่าน dock EVSE ของ AeroVironment ซึ่งแยกเป็นออปชั่น (ขายเป็นแพคเกจ) และไฟ Level 3 80% 30 นาที ที่ใช้มาตรฐาน CHAdeMO ก็ต้องแยกตู้บริการออกไปต่างหากอีกเช่นกัน… คิดแล้วก็วุ่นไม่น้อย

●   อันที่จริงเรื่องนี้ผู้แปลคิดว่าไม่ลึกลับซับซ้อน เพราะช่วงปลายปีที่แล้ว 7 บริษัทผู้ผลิตหลัก Audi, BMW, Daimler, Ford, GM, Porsche และ Volkswagen ได้หงายไพ่ออกมาแล้วตั้งแต่การตกลง ใช้โปรโตคอล HomePlug GreenPhy มาตรฐาน IEEE 1901 ร่วมกัน ซึ่งใช้งานได้ทั้งกับโปรโตคอล J1772 ของฝั่งอเมริกา และ IEC 62196 ของฝั่งยุโรป

●   แต่ผู้แปลก็ไม่กล้าหาญพอจะฟันธงว่าใครถูกใครผิด หรือมีทฤษฎีสมคบคิดซ่อนอยู่จริงหรือไม่? ทว่าทั้ง SAE และ CHAdeMO ซึ่งเป็นคู่กรณีโดยตรง ต่างก็มีส่วนที่ต้องรับผิดชอบกันคนละครึ่ง CHAdeMO ออกตัวก่อนก็จริง แต่ไม่มีใครเฉลียวเลยหรือว่า รถ 1 คันควรจะมีแค่พอร์ทเดียว และควรจะรองรับได้ทั้งไฟบ้าน (Level 1 – 2 แบบ AC 110 – 240 โวลท์) และไฟแรงดันสูง (Level 3 แบบ DC 300 – 600 โวลท์) ไม่ควรจะมี 2 พอร์ทแยกให้ยุ่งยาก และที่สำคัญควรรองรับมาตรฐานทั้งฝั่งสหรัฐฯ และยุโรป

ซ้ายมือคือพอร์ทมาตรฐาน CHAdeMO ขวามือคือ SAE J1772 เดิมที่ติดตั้งอยู่ใน LEAF

●   ในขณะที่ทางฝั่ง SAE นั้น Mr. Donald Karner หัวหน้าทีมพัฒนาสถานีชาร์จเพื่อการพาณิชย์ของ Ecotality ซึ่งใช้โปรโตคอล CHAdeMO กล่าวว่า SAE ทำงานช้ากว่าที่ควรถึง 2 ปี และในเมื่อ นิสสัน ผลิต LEAF จำหน่ายเชิงพาณิชย์ Ecotality ซึ่งอยู่ในธุรกิจสาธารณูปโภคจึงไม่อาจรอมาตรฐานของ SAE ได้

●   อีกทั้งเมื่อขอคำตอบไปยัง SAE ว่าจะเอาอย่างไรกับปัญหานี้ (สหรัฐฯ ยังไม่มีมาตรฐานควิกชาร์จ) กลับได้รับคำตอบว่า “Not our problem. We don’t care. We’re going to focus on J1772 AC” * เอาแบบสุภาพๆ ก็ เราไม่สนมาตรฐานอื่น เราจะมุ่งพัฒนา J1772 เท่านั้น ดังนั้นซัพพลายเออร์ส่วนใหญ่จึงผลิตฮาร์ดแวร์ประจำบ้าน และสถานีชาร์จจำหน่ายเพื่อซัพพอร์ท CHAdeMO (อีกนัยคือทำมาเพื่อขายเจ้าของ Nissan LEAF)

หมายเหตุ: * อิงจากบทสัมภาษณ์ Mr. Karner ของเว็บไซท์ autoblog.com

●   อย่างไรก็ตาม Mr. Karner กล่าวได้อย่างน่าสนใจว่า ในฐานะของผู้ที่อยู่ในธุรกิจพลังงาน ถ้าในอนาคตมีรถ EV หรือ PHEV ผลิตออกมาโดยใช้พอร์ท Combo เป็นอุปกรณ์มาตรฐาน และมีจำนวนมากพอที่จะคุ้มค่ากับการลงทุน Ecotality ก็ไม่มีปัญหาในการปรับตัว และพัฒนาสถานีชาร์จรุ่นใหม่ออกมารองรับ นั่นหมายถึงว่า ผู้ที่อยู่กึ่งกลางระหว่างสงครามโปรโตคอล ยังสามารถปรับสภาพให้เข้ากับสถานการณ์ในอนาคตได้ง่ายกว่า

●   อีกหนึ่งกรณีที่น่าสนใจมากคือ ผู้ที่ใช้ไฟบ้าน Level 1 ชาร์จแบตเตอรี่นั้น ส่วนใหญ่มักจะใช้ไฟเพียง 12 แอมป์ ซึ่งอาจทำให้ปลั๊กที่ใช้งานนานๆ เกิดความร้อนสะสมจนละลายได้ โดย Mr. Karner ให้ข้อมูลศึกษาว่า กลุ่มผู้ใช้ Chevrolet Volt มีเปอร์เซนต์ในการใช้ไฟ 110 โวลท์รีชาร์จมากกว่ากลุ่มผู้ที่ใช้ Nissan LEAF ขณะเดียวกันผู้ใช้ส่วนใหญ่ยังไม่มีความเข้าใจมากพอว่า ระบบไฟบ้านเดิมๆ ที่ใช้มานานเกินไปนั่นแหละ ที่อาจเป็นตัวการทำให้โรงรถไหม้เป็นจุณได้

●   เรื่องนี้จะจบลงอย่างไร? ต้องติดตามกันต่อไปครับ ผู้แปลขอมองโลกในแง่ดีเอาไว้ก่อนว่าน่าจะทางออกร่วมกันได้ แต่งานนี้ดูท่าว่า CHAdeMO คงต้องเหนื่อยแน่ๆ     ●